Nomuli kültür tohumları

anlayışçı nizam düşünce sistemi kültür konusunda şunu der;

kültür bulaşıcıdır, kültür değişebilen bir olgudur, kültür yok edilmeye çalışıldığı an yok etmeye çalışana sirayet edebilen bir olgudur. İnsanlar var oldukça yeni kültürler oluşacaktır, mevcutlar da evrilecektir bu sosyolojik bir gerçektir. İnsanlık tarihi bu gerçekle doludur. Kültürler, alt kültürler, yok olan kültürler, kültür tohumlarıyla doludur insanlık. Peki nomuli kültürü? yapay diller kültür muafı değil neticede. açıklayalım;

Nomuli kültür tohumları

Ben şahsım olarak 2002 yılı mart ayında yapay dilciliğe başlasam da daha evvelden yabancı dillere merakımdan, yetiştirilme tarzımdan bahsetmiştim, kendi yaşam tarzımı, efkarı umumimi ortaya koymak istediğimi söylemiştim ki bütün bunlar 1998 yılı kasım ayında başlayan bir süreçti 2002 yılında da bu süreci yapay dilcilikle taçlandırdık. şahsım olarak dünyayı anlamlandırmanın yeni biçimine anlayışçı nizam bu nizamın kollarından birine de nomuli diyorum nomuli anlayışçı düşünce sisteminin bir ürünüdür bu sebeple. Yani kültürü oluşturan bir geçmişte mevcut peki 20 yılda bu kültürün nasıl tohumları oldu? neden kültür değil de tohum diyoruz? bunu açalım;

Bazı şeylerin nitelendirilebilmesi için gerekli olan şeylerin bir araya gelmesi lazım. misal arkadaş grubu olmak için tek kişi yetmez, konferans vermek için tek kişi yetmez. Bu sebepledir ki nomuli kültürü de bir tohumdur çünkü halihazırda nomuliyi akıcı konuşabilen 1 kişi mevcuttur, neticede nomuli ile ilgili her gün vızır vızır yüzlerce kişi yazı yazmıyor, film çekmiyor, şiir yazmıyor, şarkı söylemiyor yani tek bir kişi varsa ortada henüz kültürün tohumu vardır. Esperanto için kültürün kendisi var diyebiliriz çünkü vızır vızır yüzlerce kişi esperanto literatürü üretiyor esperantoda kültür dilin yönetim kurulu başkanının tekelinde de değildir lakin nomulide şu an dilin kültürü tekel halindedir sadece propaganda tekel halinden çıkmıştır.

İşte o tohumlar!

Peki ne ürettik 20 yılda? sayalım tohumlarımızı neler neler yapmışız ve yapıyoruz;

-anlayışçı nizama dilsel manada hizmet etmek ve fikriyatın ortak dilcilik idealine katkıda bulunup insanlara yapay dilci ve anlayışçı bakış açısı hakkında bilgiler sunma, tanıtım yapma ve aydınlatma
– Etnik ve dini kimlik fark etmeksizin şair ve şarkıcıların eserlerini çevirme.
– Özgün şiirler yazma. 20 yılda şahsım tarafından birsürü özgün şiir üretildi hem nomuli hem türkçe.
– hem başka sanatçıların hem şahsımın şiir ve şarkılarının seslendirmeleri ve çevirileri yapıldı ve yapılıyor
– şahsım tarafından roman, hikaye türünde eserler yazıldı ve çevirilenler mevcut. Kainat tarihi isminde roman boyutuyla 600 sayfayı geçik bir fantastik kurgu romanımız, alternatif tarih senaryosu olan rövanş ve okul kurgu hikayesi tahtada yazmayanlar bulunmaktadır, kayıp rüya ise bir kısa hikaye örneğidir. nomuli kültürü son sürat yazıyor.
– animasyon yapımlarımız yeni başladı
– kültürün yeni nesillere aktarımı projesinde yıllardır süren çalışmalarımız devam ediyor bu konuda geniş çaplı programlar hazırlandı.
– nomuli yazılı ve videolu derslerini anlatmaya lüzum yok zaten. dilin kendisi ve varlığı hakkında tanıtım, öğretim gibi aşamalar hakkında 20 yıllık birikime sahibiz.
– son olarak başka yapay dilcilere ışık tutma işlemimiz de mevcut.

Yeterli mi? birçok okuyucudan yetmez sesini duyabiliyorum sonuçta kültür tohumu bu ve tek kişi olarak uğraşıyorum tek kişi olarak bir kültür tohumunun ekimi devam ediyor sen tohum ek ürün vermeyen toprak utansın neticede. yarın bir gün başka şeylere de el atar ve yeni eserler de üretiriz.

Sıkça Sorulan Sorular

Soru: Nomuli neden başka dillere benziyor?
Cevap: Adı üstünde yeni DÜNYA dili elbette başka dillere de benzeyecek souçta istediğiniz kadar özgün dil yapmaya çalışın mutlaka bir tanesine benzer. Nomuli öyle latinceyi, ingilizceyi, fransızcayı ağaçtan elma toplar gibi toplayıp buyrun dil budur diye çıkmamıştır. Kelimeleri arasında hiçbir dilde olmayan özgün kelimeler de azımsanmayacak orandadır, başka dilden geçen kelimeler de çoğunlukla direkt alınmamış ve formu değiştirilerek alınmıştır. Son olarak nomuli dilinin latinceye benzemesi, arapçaya benzemesi bir eleştiri değildir nomuli zaten bunlara benzesin diye uğraşıldı yapılırken latince sözlükten, arapça vezin yapılarından faydalanıldı bu hiç inkar edilmedi. Toplama dil değildir nomuli söylediğimiz gibi içerisinde birçok özgün kelime vardır. Hatta yarı yarıya diyebiliriz bu oranı. Diğer taraftan nomuli’nin yapımcısı mustafa kaptan’ın tamamen özgün dil projeleri de vardır bir tanesi salsay dilidir ve sonuçta %100 özgün yapay dil de imkansızdır yapay dilcilikte. salsay minimal bir dildir ilerleyen zamanlarda bir dil daha yapılacaktır orta detaylı olarak lakin bunların hiçbiri nomuli kadar büyük olmayacaktır çünkü nomulinin bir tarihi bir yaşanmışlıklar silsilesi, bir geçmişi var.

Soru: nomuli bir çeşit esperanto mudur?
Cevap: nomuli dilinin tarihi esperantoyla başlamaz, nomuli esperantonun yavrusu değildir yapısı latinceye benziyor diye nomuliye esperantodur demek mantıksızdır. kaldı ki nomulinin yapısı ingilizce, türkçe ve arapçanın yapısının bir karışımı gibidir. Kaldı ki esperanto çok yüksek oranda latinceden etkilenmiştir.

Soru: nomuli ne işe yarar?
Cevap: yapay diller bir sanattır elbette nomuli ile uğraşınca para kazanmazsınız. bunun haricinde yapaydil.net sitemizde yapay dillerin faydaları makalemiz mevcuttur yapay dil faydalı bir aktivitedir en basitiyle yabancı dillere aşinalığınız artar, etimoloji bilginiz artar, dil öğreniminiz kuvvetlenir, ana dilinizi bile daha iyi kullanır hale gelirsiniz. Yapay dil gerçekten işe yarar bir aktivitedir nomuli de bir yapay dildir biliyorsunuz bu yazıyı okuduğunuza göre bilmemek imkansız.

Soru: nomuli konuşan sayısı neden az?
Cevap: esperantonun mucidi zamenhof’un esperantoyu icat ettiği 1897 yılında kısa zamanda 10 milyon kişinin öğrenmeye başlayacağını düşündüğünü duymuş muydunuz? sonuç hayal kırıklığı olmuştu tabi. Yapay dilcilik kültürel bir seviye gerektirir aktif konuşan bulmakta zaman alır bu sebeple. öyle bugün icat ettim ertesi sene spor salonlarında kongre yaparım diye hayal eden varsa çok bekler. Bu iş sabır işi ve sanat işi. Konuşan bulacağım diye kendinizi paralarsanız zevk alamazsınız bu işten.

Soru: nomuli insanlara dayatılıyor mu?
Cevap: nomuli’nin yapımcısının insanlara dayatma yapabilecek kadar ekonomik gücü yoktur kendi evini ancak geçindirebilen bir adamdır işi gücü yoktu insanlara nomuli öğren diye baskı kuracaktı öyle mi? neyle kuracak Allah aşkına? yani bir empoze bir dayatma yapabilecek çapı olmayan bir insana bunu yakıştırmakta ne bileyim… Ayrıca nomulinin yapımcısı insanlara zorla bir şeyler dayatılmasına karşıdır bu iş gönüllülükle olur. Öğrenmek isteyen öğrenir istemeyen öğrenmez bu kadar basit.

Soru: nomulinin arkasında hangi güçler, hangi odaklar var?
Cevap: nomulinin yapımcısının arkasında Allah vardır sadece ona güvenir, nomuliyi yapması için hiçbir odaktan para almamıştır, sadece hementasarım ekibi site desteği vermektedir ve bu desteği verirken bir dayatmaları bulunmamaktadır. kaldı ki hementasarım’ın sahibi de bir yapay dilcidir yapaydil.net’te birlikte harket etmekteyiz. Arkamızdaki odaklar bu kadardır.

Nomuli’nin hedefleri ve amaçları

Her yapay dilin olduğu gibi nomuli dilinin de amaçları vardır. Nomuli hem sanatsal, hem felsefi hem de ortak dil amacı güder.

Nomuli anlayışçı nizam düşünce sisteminin(ki bu bir ideoloji yahut dini bir akım kesinlikle değildir sadece bir dünyaya bakış açısıdır) yan ürünü olan bir dildir anlayışçı düşünce sisteminin temel ilkeleri olan ademoğluculuk, barışçılık, ortak dilcilik fikirlerini savunur. Nomuli hareketi ırkçılığa ve kavim ayrımcılığına karşı bir harekettir dünyada insanları iyi insan ve kötü insan olarak ayıran anlayışçılık modernist bir akım olmadığı gibi maneviyatperver bir bilgi çağı tasavvurunda bir akımdır. Anlayışçılık dünyada tüm insanların gerek bilimsel gerek dinsel olsun tek bir kökenden geldiğini savunur. Anlayışçılık barışçılığı savunur dünya barışı idealini ön planda tutmayı savunur, savaşlara karşıdır. Anlayışçılık ortak dilciliği savunur bu ortak dilin bir yapay dil olması gerektiğini savunur. Anlayışçı akım ve nomulist akıma göre nomuli dünyanın ortak bir yardımcı dile gitmesindeki kilometre taşlarından birisidir nomuli sadece bu yoldaki farkındalık yaratma amacıdır nomuli ortak dilciliğe kayıtsız şartsız hizmet eder.

Nomuli sanatsal bir akımdır sanat sanat içindir görüşünü savunan nomuli yapay dillerde eserler üretmenin yeni kültürler oluşturacağını savunur. Nomulizm yapay dilciliği aynı zamanda sanat olarak ele alır

Felsefi bir dildir çünkü Anlayışçılığın yan ürünüdür. Nomulist hareket kendisini diğer yapay dillerle yarıştırmaz, diğer yapay dillerin tarihi nomuli tarihinde yer almaz nomuli dili hiçbir yapay dilin yavrusu değildir o başlı başına bir yapay dildir.

Nomulinin kısa vadeli hedefleri;

-Dilin deklarasyon ve propagandalarının arttırılması için çeşitli yol yordam kovalamak(yapılmaktadır)
-2. konuşan bulmak (aslında bu ara sıra oluyor kısa cümle kurabilen takipçilerimiz hep oldu lakin bülbül gibi konuşabilen görülmedi)
-Aile dili projesi (aile üyeleri arasında şahsım dışında bir kişinin daha öğrenmesinin sağlanması)

Uzun vadeli hedefler;

-Konuşan grupları
-Dernek
-2102 yılında aktif konuşanı olan bir dil

Nomuli tarihi

Nomuli nedir? Ne demektir?

Nomuli bir yapay dildir aslında Nova Mundo Linguo kelimesinin
kısaltılmışıdır ve Yenidünya dili demektir. Tam çeviriyleyse Yenidünya
ve dil demektir. Çünkü Nomulinin savunduğu bir felsefe ve dünya
tasavvuru mevcuttur bu o tasavvurun bir lisanıdır.

Nomuli tarihçesi ve Nomuli neden doğdu?

Nomuli yapay dili Mustafa Kaptan tarafından oluşturuldu. Kendi anlatımıyla
şöyle anlatır bunu; “çevremde tek bir dilin değil birçok dilin hâkimiyeti
vardı. Örneğin Coca Cola’nın K ile değil C ile yazılmasını her okuma yazma
öğrenmiş ana dili Türkçe olan çocuk başta yadırgar. Hakeza çevremde bazı
markaların ve dükkân isimlerinin İngilizce olduğunu gördüm, camide ibadeti Arapça
yapıyorduk, camide olmasak bile camiden ezanları Arapça duymamız bile dünyada
tek Türkçenin olmadığının delillerindendi, bazı arkadaşlarım Kürtçe biliyordu,
annem ve anne tarafından akrabalarımın kahir ekseriyeti gürcüce biliyordu dedim
herkesin bir dili var benim neden olmasın? İşte yapay dilciliğe böyle adım
attım. Tabii ki 2002 yılında yapay dil yapımına başlamadan evvelki yıllarda da
olmayan kelimeler uydurmuşluğum vardı. Çevremde bazıları da yapardı böyle
şeyler hoşuma giderdi”

Mustafa Kaptan işte bu sebeple dil oluşturmuştur ancak dilinin ilk başlarda
ismi Nomuli değildir Kaptancadır.

Kaptanca dönemi

Nomuli yapay dili Mart 2002 tarihinde ilan edilmiştir tam ilan edildiği
günün 20 Mart olması kuvvetle muhtemeldir. Çünkü dil okul bahçesinde 2. dönemin
ilk matematik sınavının ertesi günü ilan edilmişti. Sömestr o yıl kurban
bayramının 22-26 Şubat tarihlerinde olması hasebiyle şubat ayındaydı Bundan
mütevellit okullar martta açılmıştı 2. dönemin ilk konularından sonra sınavlar
da Martın 2. haftasından sonra olduğuna göre elimizde 2 hafta kalır. Dil
tanıtımı esnasında sınavdan konuşulduğuna göre ki Mustafa kaptan’a “Dünkü
sınav nasıl geçti?” denmişti bu sebeple pazartesi gününe tekabül eden 18
ve 25 Mart dilin tanıtımı için uygun tarih değildir elimizde kalır toru topu 8
gün. Mustafa kaptan’ın o zamanki ders programında Çarşamba günleri matematik
olmazdı yani sınav çarşamba günü de olamazdı. Sadece 20 Mart ve 27 Mart
çarşambaya gelmektedir. Mustafa Kaptan ise en kuvvetle muhtemel olarak 20 Mart
demektedir o yüzden 20 Mart 2002 Nomuli’nin doğum tarihidir.

20 Mart

Kaptanca 20 Mart tarihinde tanıtılmıştı dilin ilk ismiydi ve henüz ortada
kelime bile yoktu doğaçlama olarak tanıtım yapılmıştı, gramer mi? o tarihlerde
mevcut değildi. Lakin tüm planlar dilin tam teşekküllü hale bir şekilde gelmesi
yönündeydi. Bahçede sıra halindeyken tanıtım yapıldı. Lakin birkaç kişiyle
sınırlı kalan bu tanıtım ses getirmemişti. Artık resmi olarak bir yapay dil
vardı lakin fark edilmemişti. 2002 yılında ilk sözlük denemesi yapıldı lakin
dilin yarım kaldı. 2003 yılına kadar da bir daha gündeme gelmedi. 2003 yılında
Mustafa Kaptan dili tekrar gündeme getirdi ve bazı kişilere öğrenme teklifinde
bulundu. Bir kişi başlangıçta sıcak karşılasa da sonra bir takım sebeplerden ötürü
vazgeçilmiştir.

2003 sonbaharında dil tekrar gündeme getirildi, aralık ayında okul defterinin
arka sayfasına örnek kelimeler ve anlamları yazıldı. Sözlük yap teklifi geldi.
Fizibilite çalışmaları yapılmalıydı araştırmalar yapılmalıydı. Evet, bu tam teşekküllü
bir dil olacaktı lakin dünyada başka örnek var mıydı? 2004 yılının başlarında
eline dünya dilleriyle ilgili bir kitap geçen Mustafa kaptan’ın aradığı bir
konu vardı? Yapay bir dil hakkında bilgi arıyordu ve kitapta böyle bir bölüm
vardı! Yapay dilciliğin yıllardır var olduğunu, çeşitli amaçlarla
kullanıldığını anlatan kısım Esperanto diline de değinmişti ve Esperanto’nun
bazı özelliklerinden bahsetmişti. Esperanto kolay bir dil diyordu kitapta
Mustafa kaptansa şunu demişti “Ben zor olanı yapacağım“. Yapay
dilciliğin dünyada bir karşılığı vardı artık radikal bir adım atmanın tam
sırasıydı.

Mart 2004

4 Mart 2004 gecesi Mustafa Kaptan ilk sözlük çalışmasına başladı. Elinde
birkaç aydır kullandığı ve ne zaman biteceği meçhul bir tükenmez kalem ile
önceki senenin okul defterinin boş kısımları mevcuttu. Bir de 2000 yılında
alınmış ve kullanıla kullanıla yıpranmış bir Türkçe sözlük mevcuttu. Başladı
Mustafa Kaptan dil yapımına. 350 kelimelik, Gramerinde birkaç kural olan
külliyatı bitirmek 5 gün sürdü 9 Martta hazırlanmıştı. 10 Mart tarihinde de dil
tanıtımı yapılmıştı.

Beğenen de vardı, böyle bir projeden hoşlanmayanlar da vardı lakin dil
varlığını devam ettirdi gün geçtikçe yeni kelimeler, yeni kurallar eklendi,
sözlüğün yeni sürümleri oluşturuldu. 2005 Eylülüne kadar da yaşadı kaptanca
birçok kişi tarafından bilindi, akıllara yer etti Mustafa Kaptan’ın dili. okul
yıllarında Mustafa Kaptan’a dilci olduğu münasebetiyle zorbalıklar yapılmıştır
bu sebeple Mustafa Kaptan 2005-2010 arası dilini uyku moduna almıştır. Lise
sonuncu sınıfa kadar da pek gündeme gelmemiştir. Bazı kişilerin kaptancayı
özlemiş tutumları ve onun hakkında sorular sorması sebebiyle ve Nomulinin fikri
altyapısının gelişmesi, zorbalıkların yok denecek kadar azalması sebebiyle 2010
yılında kaptanca uyandırılmıştır. Tanıtım günü okulda bomba etkisi yaratmıştır.
750-800 kelimelik dil büyük sansasyon yaratmıştır. Haziran ayına
gelindiğindeyse dil için yeni bir aşamaya geçilmiştir; Qosel Leysane.

Qosel leysane dönemi

Bahse konu Qosel leysane döneminde yeni bir sözlük yapımına başlanmıştır,
Sosyal medyaya adım atılmış ve Facebook sayfası açılmış, ilk logo yapılmıştır.
2011 yılında dil forumda tanıtımı yapılan dil tam teşekküllü bir dil olmuştur.
Bir dergide tanıtımı dahi yapılan dil Türkiye çapında tanınma imkanı bulmuştur
ilk Youtube sayfası bile açılmıştır. 2012 yılında her şeyiyle lakin gramer
mantığındaki bazı hatalar sebebiyle 2012 yılında bu tam teşekküllü dilde yeni
bir aşamaya geçilmiştir. O da Nomuli dönemidir.

Nomuli dönemi

Nomuli bir ustalık dönemidir bu dönemde anlayışçı nizam fikri altyapısıyla
birlikte daha fazla tanınırlığa ulaşmıştır, Qosel Leysane aşamasından hoşnut
olmayanların bile hoşnut olduğu, sevdiği bir aşamaydı Nomuli aşaması. 2013
yılında Türkiye’deki Esperantistlerle iletişime geçildi, toplantılarına katılım
sağlandı, 2014 yılında ulusal çapta yayın yapan bir gazetenin internet
sitesinde haber olarak yer aldı, Tv yayını sözü verilse de bu
gerçekleşmemiştir. Uluslararası yapay dil gruplarında tanıtıldı, çeşitli zaman
ve mekânlarda çeşitli kişilere tanıtım yapıldı. 2017 yılında kemale eren dilden
o tarihten sonra kelime ve kural çıkartılmamıştır. 2017 sonrası vezin sistemi
de eklenmiştir. Bugün Türkiye’de yaşamını sürdüren geniş çaplı tam teşekküllü
bir dildir uzun zamandır vardır ve var olacaktır. Zaman zaman Nomuli dilinde
cümle kurabilen takipçilere bile rastlanmıştır.

Temel Nomuli yapısı

Nomuli ilk başlarda Türkçeye benzeyen bir dildi daha sonra İngilizce
kelimeler de dilin içine girmiştir, sonrasında Latince büyük oranda etkilemiştir
Nomuli aşamasıyla Arapça, Sümerce, Eski mısır dili, proto Hint Avrupa dili
kelimelerini de ihtiva eden dil İspanyolcadan, İtalyancadan az miktarda, Macarca,
Çince, Almancadan eser miktarda kelime almıştır. Yabancı dillerden geçen
kelimeler çoğunlukla olduğu gibi geçmemiş deforme edilerek geçirilmiştir.
Ayrıca Nomuli’nin tamamen özgün başka dilde olmayan kelimeleri de mevcuttur. Nomuli
dünya dili olması hasebiyle başka dillerden kelime aldığını inkâr etmemiştir ki
bu yapay diller için gayet olağan bir durumdur. Meşhur Esperanto bile %90 Latince
tandanslı bir dildir. şu durum da mevcuttur ki; Dünyada 6000 civarı dil vardır
yaptığınız dil mutlaka birisine benzeyecektir sonuçta insanın gırtlak yapısı
bellidir dil yapıp uzaylı gırtlağıyla konuşmak mümkün değildir.

Gramer olacaksa Türkçenin sondan eklemeli yapısının, Arapçanın vezin
yapısının, İngilizcenin çekimli yapısının karışımına sahiptir. Nomuli her dile
benzer ve aynı zamanda hiçbir dile benzemez o doğal dil gibi bir yapay dil
olmak için tasarlanmıştır.

Özgün alfabesi

2004 yılından beri Nomuli için yapılmış bir özgün alfabe mevcuttur. Nomuli
aşamasından sonraysa özgün alfabe kalıcı hale gelmiştir. 2004-2012 arası kesin
bir özgün alfabesi olmamıştır ara sıra var olmuştur. 2012 sonrasındaysa özgün
bir alfabe oluşturulmuştur. Nomuli özgün alfabesi soldan sağa yazılır.

Nomuli’nin fikri altyapısı anlayışçılık

Anlayışçılık paradigması da Mustafa kaptan tarafından geliştirilmektedir
anlayışçılık bir dünyayı yorumlama biçimidir, düşünce tasavvurudur, akıl yürütmedir
bilgi sevgisidir, fikir paylaşımıdır farklı bir dünya modelini hedefler.
Eskiden Web ortamında sürekli yayını yapılan anlayışçı nizam’ın çevrimiçi
yayınları Türkiye’deki hür düşünce ortamının bugün ve gelecekte garanti altında
olmamasından ötürü durdurulmuştur. Mustafa Kaptan anlayışçı fikriyatı kişisel
olarak geliştirmektedir ve uzun yıllar boyunca çevrimiçi olarak
anlatmayacaktır. Anlayışçılığın 2050 yılında tüm toplumda paylaşılması
düşünülmektedir. Anlayışçı nizam kitabının Word dosyası A4 boyutuyla 500 sayfadır
henüz ve artmaktadır.

Son söz

Nomuli hareketi ve anlayışçı nizam İslam aleminde ortaya çıkmış güzel
ayrıntılar olarak dünya tarihinde yerini alacaktır. Nomuli yayınları son sürat
bugün devam etmektedir. Oro çevrimiçi dergisi, Nomuli youtube kanalı, Facebook
sayfası, resmi site, ders kaynakları hep var olacaktır bir şekilde. Türkiyede
yıllar boyunca birçok kişinin Nomuli’den haberi oldu. Kimi bir oturup
soluklanıp yoluna devam etti kimisi de yıllarca Nomuli ile muhatap oldu
ilgilendi. Türkiye’nin ve dünyanın her köşesinde Nomuli ile karşılaşanlar oldu.
Youtube kanalı dünyanın birçok ülkesinden izlendi, insanlar Nomuli hakkında
konuştular Türkiye’nin çeşitli illerinde. Literatürü olan, Fikriyatı olan,
tarihi olan, mefkûreleri olan bir dildir Nomuli. Nomuli bir medeniyet tohumudur
asırlar sonra bile var olacaktır Dünya üzerinde. Mustafa kaptan bunu şöyle
anlatır;

“İnanırsınız, inanmazsınız bilemem lakin ben Müslümanım benim
inancımda Allah mahşer gününde hepimizi sorguya çekecek dünyada yaptıklarımızı,
fikirlerimizi soracak yani bu dilden dünya yok olduktan sonra bile
bahsedilecektir. Peki Müslüman olmayanlara nasıl bir ispat ortaya koyarız ona
da cevap verelim; ben yaşarken benden başka kimse öğrenmese bile günümüzde
bilgi çağında çok bilgiye zahmetsiz ulaşıyoruz ben bu dilin internet üzerinde
yıllar boyunca var olmasını sağlayacağım, belki insansı robotlar yaygınlaşacak
yapay zekaya Nomuli öğreteceğim yapay zeka Nomuliyi yaşatacak, üçüncü bir şık
olarak ise bir kütüphaneye bağışlarım ve dil yaşar. Bu dili yaşatmak için çok
şeyi göze aldım. Tabii ki gönül ister ki 2102 yılında Nomuli’nin 100.
yıldönümünü kutlayan kanlı canlı bir insan olsun, Nomuli hareketinin başında
kim varsa onun önderliğinde kutlanıyor olsun.”

Nomuli nedir?

İletişim olmadan yaşam olmaz. Bugün alışverişe çıksanız bir şekilde diyalog kurmadan neyi başarabilirsiniz? işte iletişim bu derece önemli bir mevzudur. Dünya’da yüzyıllarca çeşitli diller var oldu ve olacaktır bunla birlikte Dünya’da geçmişten beri kelime alışverişleri oldu ve günümüzde bu alışveriş hızlandı. Günümüzde eskisine nazaran daha falza diyalog ve iletişim imkanı var. 300 yıl öncesine kadar şehrinizde kısıtlı bir çevreniz varken bugün Okyanus ötesiyle konuşabiliyorsunuz. Ve gün gelecek Dünya ortak bir dili konuşacaktır böyle giderse. Bu süreç ingilizcenin hayatımıza iyice yerleşmesiyle başlamıştır günümüzde “ingilizce yetmiyor” sözünü çok duyar olduk ve İngilizce neredeyse yabanı dil olmaktan çıkacak böyle giderse. Ben neden mi bu dili oluşturdum? amacım başta eğlenmekti fakat şimdi Dünya’daki bu değişime kendi çapımda da olsa ben de varım demektir varım demekte bir tercihtir taşın altına elini koymaktır. Dünya’da bilinen ilk yapay dili muhyi-yi gülşeni adlı bir osmanlı şairi oluşturmuştur bu durumu çoğu kişi bilmez hatta Osmanlıcayı düşünün Türkçe-arapça-farsça karışımıydı değil mi? günümüz Türkçesinde bile bir çok yabancı kökenli kelime bulunmaktadır sonuçta izole bir toplum değiliz göçebe bir toplum kökenimiz var ve yoldan geçerken kadim-yaşayan fark etmeksizin onlarca kültürle ve kelimeyle karşılaşmış bir toplumuz. Bugün biz doğu milletlerinin bağrından çıkan bu kavramla uğraşan pek yok daha çok batılılar uğraşıyorlar fakat neden ben de uğraşmayayım? evet bu benim hakkımdır!

Dünya çapına gelince, Dünya’da ise en tanınmış yapay dil hareketi esperanto’dur fakat uluslar çıkarlarımıza aykırı diyerekten kabul etmemişlerdir esperanto ortak dilini. Bugün esperantistler yine varlar ve teknolojinin sayesinde yayılıyorlar üzerlerindeki ölü toprağını atarak. Peki Esperanto’nun yapamadığını ben mi yapacağım? hayır öyle bir iddiam yok ben sadece sanat yapıyorum fakat eğer konuşmak isteyen olursa da geri çevirecek değilim. Dünya’nın en zengin yapay dilini yapmak çılgınlık olarak görülebilir fakat bunu ben yapacağım buna inanıyorum. Bu en zengin yapay dili ben yaparım evet.

Neden mi nomuli’de ısrar ediyorum?:

– Dünya’da dil kavramının hızla gelişip değiştiği ve dünya globalleştiği için. Tamam Dünya bir gün ortak dile geçse bir süre sonra yeni lehçeler ortaya çıkar ama ortaya yeni lehçeler çıkacak diye yapay dil yapmayalım mı? Bir süre sonra tekrar banyo yapacağız o zaman pis pis dolaşalım desem saçma olur mesela. Bu da 3 aşağı 5 yukarı buna benzer. Yani yeni lehçe çıkar illa ki diye dil yapmamak olmaz bana kalırsa.

-Her ne kadar olmayacağı iddia edilen bir hayal olsa da dünya’nın ortak dile geçmesine bir katkıda bulunmak için. Ortak dilin illa ki yapay dil olacağı konusunda ısrar ediyor muyum? Hayır etmiyorum Dünya globalleşiyor demiştim ingilizce’nin değişik bir versiyonu bile olsa günün birinde bu olacaktır. İngilizce her yerde her zaman aynı kalacak değil sonuçta küresel bilgi alışverişi sayesinde küresel bir ortak dil hayal değil ve bir önceki maddede belirttiğim üzere yeni lehçeler çıkacak diye yeni dil yapmayın dayatmasının dışına çıkıyorum.

-Dünya’da kültür yüzünden çıkan, ırk uğruna çıkan savaşların anlamsızlığını dil kavramıyla oynayarak vurgulamak için. Neden ırkçılık yapıyoruz ki? İnsanların biyolojik farklılığı bir üstünlük meselesi değildir kimsenin deri rengiyle üstünlüğü olamaz, kimsenin kültürleriyle üstünlüğü olamaz. Üstünlük iyi insan olmaktadır üstünlük barış içerisinde yaşayabilme becerisini gösterebilmektedir. Zoru başarmanın mükafatı değerli olur. Kolayı herkes başarır.

Biz neden coğrafi sebeplerle geleneklerimizin değişmişliği yüzünden başka bir millete nefret besleyelim. Tıpkı kuran’ın nahl suresinin 93. ayetinde dediği gibi: “Allah dileseydi sizi tek bir ümmet yapardı…”